Este ano chegamos á quinta edición da Marcha Costa Ártabra que iniciamos en 2014, un roteiro circular de longo percorrido polas parroquias rurais e a costa de Ferrol onde o océano é protagonista.

Pero a Marcha Costa Ártabra non pode entenderse sen lembrar o seu precedente: O Camiño a Teixido, un roteiro lineal de 50 km entre Ferrol e Santo André de Teixido (Cedeira) que comezamos en 1997 e pechamos en 2013, xusto cando facía as quince edicións.

A andaina a pé entre Ferrol e Teixido comezou a coller forma no club en 1996, cando un pequeno grupo de 8 persoas levou a cabo a idea prantexada de facer un longo percorrido ata ese lugar onde se xunta o fervor relixioso cristián co pagán, o mundo máxico e ancestral dos vivos e dos mortos.

Semellan os extras do reparto dunha película de filibusteiros, pero non. Sen sabelo estaban abrindo camiño a unha longa e fermosa historia entre Ferrol e Teixido. Aquí descansando en Porto do Cabo (Foto: CMF)

Deste xeito, e comprobada a factibilidade de facer o roteiro dunha tirada nun máximo de 12 horas, no ano 1997 e xa de forma organizada, arredor de 70 persoas tomaron saída no Porto de Ferrol para completar os primeiros 50 km a pé da nosa historia. Nesa primeira edición cada quen levaba o seu, comida e bebida, na compaña de mais un par de vehículos de apoio polo que poidera xurdir no camiño.

Desde aquel grupo expedicionario de 8 persoas da primeira excursión ou os 70 camiñantes da primeira cita organizada, até os máis de 300 que se quixeron sumar á XV e derradeira edición no ano 2013 moitas cousas foron mudando –como os tempos– desde a organización até os medios (lembrades cando apenas había teléfonos móbiles ou internet?) para completar en total máis de 3.500 inscricións de amigas e amigos que puxemos as botas e tomamos o caxato para ir a polos sanandresiños á Capelada durante eses quince anos.

Pepe Cepero fixo o fermoso cartel da derradeira edición do Teixido a pé en 2013

Pero todo na vida ten un comezo e un final. Moita xente non entendeu que se deixara de facer este emblemático roteiro xusto cando xa estaba plenamente instalado no calendario galego. Pero un itinerario tan longo obriga a mobilizar e multiplicar a voluntari@s e medios que vense sometidos a un estrés organizativo moi forte, queremos lembrar especialmente a edición de 2010 na que por mor das intensas precipitacións que caeran os días previos houbo máis de 50 baixas na saída, aínda que despois as persoas que se atreveron a facer a andaina foran recompensadas porque o tempo xa estaba a mellorar e finalmente desenvolveuse con normalidade.



Tamén influiron factores económicos: a organización das andainas soe ser deficitaria en termos económicos, e mobilizar unha liña de autocares para devolver aos camiñantes ao punto de partida en Ferrol sen aumentar as cotas de inscrición para obter equilibrio desfondaba as contas.

Detrás da organización das andainas hai moito traballo, que desenvolven @s voluntari@s do Club de Montaña Ferrol

A todos estes factores máis ou menos ligados á organización interna, sumábase a habitual loita contra toda caste de impedimentos sequera para manter a traza do camiño: talas forestais descontroladas que esfarelaban os camiños, celebración de ralis automobilísticos coincidindo en día, hora e lugar xusto co paso polo noso punto principal de avituallamento da comida na Capela da Fame... cando levabamos máis de 10 anos facendo o mesmo o segundo sábado de xuño! etc., e sumando a bipolar actitude das administracións, que se por unha banda prestan apoio, por outra poñen atrancos sen sentido ou son incapaces de coordinar por puro desinterese accións para poñer de relevo os valores históricos, patrimoniais ou turísticos deste itinerario, o que fixo que –sumando todo o conxunto– se tomara a decisión de dar por pechado o ciclo.

Deste xeito, decidimos organizar un "funeral civil" de Teixido a pé, cunha charla e proxección de fotografías no Ateneo Ferrolán, onde lembramos a historia, desenvolvemento e anécdotas desta iniciativa pioneira.

Tamén fixemos unha pequena "mortaxa" dixital a esta senlleira andaina en forma de blog conmemorativo, onde deixamos apuntadas a maiores e para quen as queira tomar, algunhas accións de futuro que poden dar pulo a un roteiro que desde o Club de Montaña Ferrol nunca quixemos patrimonializar, porque é de todos e de todas.

Mais tamén quixemos deixar constancia do que foi a nosa aportación, por modesta que esta fora, para manter vivo no recordo –o viamos reflectido nos ollos da xente maior que cruzabamos no camiño– da tradición dos romeiros e as caldupeiras. E así foi como nós cumprimos, porque a Santo André de Teixido vai de morto quen non foi de vivo.


...e así destes caldos naceu a Ruta da Costa Ártabra e a Marcha anual dos 50 km a pé de Ferrol... pero ese é un conto que contaremos outro día, namentres podes axudarnos a escribilo... a que agardas para te inscribir? 😉